خسرو شکیبایی (زاده ۱۳۲۳ تهران - درگذشت ۲۸ تیر ۱۳۸۷ به دلیل نارسایی قلبی[۱] [۲]) بازیگر معروف سینمای ایران بود. او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد، تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر فعالیت داشت و فعالیت حرفه‌ای در عرصه سینما را با بازی در فیلم «خط قرمز» (مسعود کیمیایی-۱۳۶۱) آغاز کرد. او در نزدیک به ۴۰ فیلم سینمایی بازی کرد.

زندگی‌نامه

دوران کودکی و نوجوانی

 

                                            

                                                  خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی در فروردین ماه سال ۱۳۲۳ در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد. در شناسنامه نامش «خسرو» است ولی خانواده و نزدیکان او را «محمود» صدا می‌کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او ۱۴ ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت. او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، در حرفه‌هایی چون خیاطی و کانال سازی وآسانسور سازی کار می‌کرد. در ۱۹ سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد، معرفی و به صورت کاملا حرفه‌ای بازیگر تئاتر شد. وی فارغ التحصیل بازیگری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۴۲ با بازیگری تئاتر آغاز کرد. وی در فیلم‌های هامون، کیمیا، کاغذ بی خط به ایفای نقش پرداخت. بازی در سریال‌هایی چون لحظه، کوچک جنگلی، مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ سر پر از دیگر نقش آفرینی‌های این هنرمند بود.

خسرو شکیبایی در هشتمین و سیزدهیمن جشنواره فیلم فجر به دلیل بازی در فیلم‌های هامون و کیمیا سیمرغ بلورین بهترین بازیگر را دریافت کرد. این هنرمند ایرانی که به مواد مخدر اعتیاد شدیدی داشت [۳] و مدت‌ها از عارضه سرطان کبد رنج می‌برد، ساعت ۴ بامداد روز جمعه، بیست و هشتم تیر ۱۳۸۷، در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت.

دوران کاری

الف - سینما

شکیبایی نخستین بار در سال ۱۳۵۳ در فیلم کوتاه و ۱۶ میلیمتری «کتیبه» به کارگردانی فریبرز صالح مقابل دوربین رفت و با بازی در نقش کوتاهی در فیلم خط قرمز (مسعود کیمیایی-۱۳۶۱) به سینما آمد و تا سال ۱۳۶۸ نقش آفرینی‌هایی کرد. از جمله در فیلمهای دزد و نویسنده، ترن و رابطه خوب ظاهر شد. اما از بعد از بازی در فیلم هامون (داریوش مهرجویی-۱۳۶۸) بود که نام خسرو شکیبایی بر سر زبان‌ها افتاد. او برای بازیش در همین فیلم از «هشتمین جشنواره فیلم فجر»، سیمرغ بلورین دریافت کرد و تحسین منتقدان و مردم را برانگیخت. او همچنین برای بازی در فیلم کیمیا (احمد رضا درویش-۱۳۷۳) بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد. او سومین سیمرغ خود را هم را برای بازی در نقش عادل مشرقی فیلم سالاد فصل (فریدون جیرانی) گرفت. از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم اتوبوس شب (کیومرث پوراحمد) بود. [۴]

شکیبایی آخرین جایزه‌اش را از ششمین جشن ماهنامه «دنیای تصویر» برای بازی در فیلم «کاغذ بی خط» دریافت کرد.

پس از گذشت نزدیک به ۲۲ سال از اولین حضورش در فیلم کیمیایی، در فیلم حکم (۱۳۸۳) باری دیگر در فیلم وی در کنار عزت الله انتظامی ایفای نقش کرد.

او علاوه بر هنرنمایی در سینما و تئاتر، برخی از سروده‌های سهراب سپهری، سید علی صالحی و فروغ فرخزاد را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.

در ۹ تیرماه ۱۳۸۷ در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را گرفت. [۵] او همچنین در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر، بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.[۶]

ب -تلویزیون

او در تلویزیون هم موفق بود. از همان زمان که در نقش «سید حسن مدرس» بازی کرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا کرد تا بازی در مجموعه تلویزیونی روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سر پر و این اواخر هم مجموعه‌های تلویزیونی در کنار هم و سرزمین سبز را روی آنتن داشت.

آخرین نقش‌آفرینی این هنرمند در فیلم تلویزیونی پیوند (سعید عالم‌زاده) و آخرین نمایش فیلمش، آشیانه‌ای برای زندگی (حمید طالقانی) بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.

مرگ

شکیبایی در ساعت ۴ صبح جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۷ در سن ۶۴ سالگی در اثر بیماری سرطان کبد[۷] در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت.

در پی این رویداد، غلامعلی حداد عادل[۸] رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و عزت‌الله ضرغامی[۹] رئیس سازمان صدا و سیما پیام تسلیت صادر کردند.

جوایز و انتخاب‌ها

·                     برنده سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر:

o                                بهترین بازیگر نقش اول مرد (هامون)، دوره ۸ (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۶۸

o                                بهترین بازیگر نقش اول مرد (کیمیا)، دوره ۱۳ (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۷۳

o                                بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (سالاد فصل)، دوره ۲۳ (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۸۳

o                                دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد (اتوبوس شب)، دوره ۲۵ (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۸۵

·                     نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر:

o                                بهترین بازیگر نقش اول مرد (یکبار برای همیشه)، دوره ۱۱ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۷۱

o                                بهترین بازیگر نقش اول مرد (سایه به سایه)، دوره ۱۵ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۷۵

o                                بهترین بازیگر نقش اول مرد (کاغذ بی خط)، دوره ۲۰ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال ۱۳۸۰

·                     لوح زرین بهترین بازیگر مرد سایت ایران اکتور (بهترین‌های سال):

o                                برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد (کاغذ بی خط)، دوره ۳ - سال ۱۳۸۲

o                                نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (سالاد فصل)، دوره ۶ - سال ۱۳۸۴

o                                نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (حکم)، دوره ۶ - سال ۱۳۸۴

·                     بازیگر نقش اول مرد سال:

o                                دومین بازیگر نقش اول مرد سال (کاغذ بی خط)، دوره ۱۷ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) - سال ۱۳۸۱

o                کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد (چه کسی امیر را کشت؟)، دوره ۱۰ جشن خانه سینما (مسابقه) - سال ۱۳۸۵

کارنامه بازیگری

الف- فیلم‌های سینمایی

·                     ۱۳۶۰ خط قرمز (مسعود کیمیایی)

·                     ۱۳۶۲ دادشاه (حبیب کاووش)

·                     ۱۳۶۳ صاعقه (ضیاءالدین دری)

·                     ۱۳۶۵ رابطه (پوران درخشندهنویسنده (کاظم معصومی)

·                     ۱۳۶۶ شکار (مجید جوانمردترن (امیر قویدل)

·                     ۱۳۶۸ عبور از غبار (پوران درخشندههامون (داریوش مهرجویی)

·                     ۱۳۶۹ جستجو در جزیره (مهدی صباغزادهابلیس (احمد رضا درویش)

·                     ۱۳۷۰ بانو (داریوش مهرجویی)

·                     ۱۳۷۱ یک بار برای همیشه (سیروس الوندسارا (داریوش مهرجوییپرواز را به خاطر بسپار (حمید رخشانی)

·                     ۱۳۷۲ بلوف (ساموئل خاچیکیان)

·                     ۱۳۷۳ کیمیا (احمد رضا درویشپری (داریوش مهرجوییدرد مشترک (یاسمین ملک نصر)

·                     ۱۳۷۴ خواهران غریب (کیومرث پور احمدعاشقانه (علیرضا داودنژادسایه به سایه (علی ژکان)

·                     ۱۳۷۵ سرزمین خورشید (احمد رضا درویش)

·                     ۱۳۷۶ زندگی (اصغر هاشمیروانی (داریوش فرهنگ)

·                     ۱۳۷۸ میکس (داریوش مهرجوییعشق شیشه‌ای، دختردایی گمشده (داریوش مهرجویی)

·                     ۱۳۷۹ دختری به نام تندر (حمیدرضا آشتیانی پور)

·                     ۱۳۸۰ مزاحم (سیروس الوندلژیون (ضیاءالدین دریکاغذ بی‌خط (ناصر تقواییاثیری (محمد علی سجادی)

·                     ۱۳۸۲ صبحانه برای دو نفر (مهدی صباغزاده)

·                     ۱۳۸۳ حکم (مسعود کیمیاییازدواج صورتی (منوچهر مصیریسالاد فصل (فریدون جیرانی)

·                     ۱۳۸۴ چه کسی امیر را کشت؟ (مهدی کرم‌پورعروسک فرنگی (فرهاد صباپیشنهاد پنجاه میلیونی، ستاره‌ها (فریدون جیرانی)

·                     ۱۳۸۵ دست‌های خالی (ابوالقاسم طالبیاتوبوس شب (کیومرث پوراحمدرئیس (مسعود کیمیایی)

·                     ۱۳۸۶ شب

·                     ۱۳۸۷ امروز نه فردا

ج - مجموعه‌های تلویزیونی

آلبوم‌های موسیقی

·                     پری خوانی (سروده‌های فروغ فرخزاد)

·                     حجم سبز (سروده‌های سهراب سپهری)

·                     نشانی‌ها (سروده‌های سید علی صالحی)

·                     نامه‌ها (سروده‌های سید علی صالحی)

·                     مهربانی

·                     آلبوم سهراب (سروده‌های سهراب سپهری)

·                      

 

پانویس

1.            http://www.asriran.com/view.php?id=47762

2.            http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8704280149

رادیو زمانه، بازی تمام شده است، پرویز جاهد

3.            نتایج داوری بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ (ایران آکتور)

4.            برگزیدگان ۳۰ سال سینمای پس از انقلاب ایران معرفی شدند. (ایران)

5.            خسرو شکیبایی درگذشت (آفتاب)

6.            پیام حداد عادل رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس به مناسبت در گذشت خسرو شکیبائی (فارسی). واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. بازدید در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۸۷.

7.            ضرغامی: شکیبایی هنرمند توانا و خوشنام (فارسی). واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. بازدید در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۸۷.

 

مطالب فوق برداشت شده از سایت  http : //fa . wikipedia . org